Een bekende spreuk “Iets op je lever hebben” komt regelmatig terug tijdens een massage. Overbelasting van de lever of de levermeridiaan komt veel voor.
Opgekropte en/of onverwerkte emoties, en een ongezonde levensstijl zetten de lever stevig onder druk. En dat terwijl de lever meer dan 200 functies in het lichaam te vervult danwel ondersteunt. Het is een veelzijdig orgaan wat zich bemoeit met de opslag, productie, regulatie, ondersteuning, stofwisseling en filtering.
Wist je dat … je lever je grootste, en na de hersenen, meest veelzijdige interne orgaan is. Een gemiddelde lever weegt circa 1.5 kilogram en heeft een temperatuur van 39 graden. Het is het enige interne orgaan dat in staat is om te herstellen als er een deel verwijderd wordt.
De lever als spin op het web
Vanuit de Traditionele Chinese Geneeswijze valt de Lever onder het Hout Element, samen met de Galblaas. Binnen deze energetische indeling komt er meer kijken bij de functies en eigenschappen van de organen dan alleen de lichamelijke functies. Ook op mentaal vlak is de lever sturend, regelend en ondersteunend.
Je lever is, energetisch gezien, verantwoordelijk voor de beweging van energie (Qi) in jouw lichaam. Als deze beweging vloeiend en harmonieus verloopt voel je je energiek, vitaal en opgewekt. Daarnaast verzorgt de leverenergie de pezen en kraakbeen waardoor je soepel kunt bewegen.
Een sterke leverenergie geeft daadkracht, creativiteit en flexibiliteit, zowel mentaal als lichamelijk. Personen met een sterk aangelegde houtenergie zijn in het algemeen ondernemend, zelfstandig en gedreven. Beter bekend als “de spin op het web”.
De menstruatie
Vanuit het houtelement speelt de regulatie van bloedafgifte en opslag door de lever een belangrijke rol bij de menstruatie. Als de leverenergie uit balans raakt kunnen menstruatieklachten zoals pijn, overvloedige menstruatie of klontervorming in het menstruatiebloed ontstaan.
De ogen
Het zintuig behorende bij het houtelement is het gezichtsvermogen. De ogen worden, net zoals de pezen verzorgd vanuit de circulatie van leverenergie. Als de lever uit balans raakt kan dit gevolgen hebben voor het gezichtsvermogen of klachten geven zoals branderige en droge ogen.
Emoties
Omdat de lever en de levermeridiaan gezien worden als opslagorgaan is dit ook de plek waar je onverwerkte emoties opslaat en (onbewust) bewaard. De emoties die de rechtstreeks impact hebben op de lever zijn boosheid, woede en frustratie.
Intense boosheid werkt stagnerend op de energiestroom van de lever en is voelbaar in de levermeridiaan.
Een extreme woede aanval kan zelfs braken opwekken. Braken tijdens een woede-uitbarsting ontstaat door een acute blokkade van leverenergie. De spijsvertering die doorgaans neerwaarts gaat, wordt hierbij omhoog gestuwd.
Het bekende “gal spuwen” is hiermee gelinkt en dit kan optreden als de lever “overloopt” van (opgekropte) emoties. De term “binnenvetter” is ook niet uit de lucht gegrepen en gerelateerd aan het inhouden van emoties, met ongewenste gevolgen. Wel of geen binnenvetter is ook te voelen als je bereid bent te luisteren naar je lichaam.
Hoofdpijn(en)
Geblokkeerde (lever/galblaas) energie die omhoog gestuwd wordt kan enorme hoofdpijnen geven.
Migraine is daar een voorbeeld van. Het pijngebied van migraine bevindt zich in het verloop van de galblaasmeridiaan, aan de zijkant van het hoofd. Oogklachten of pijn in de oogzone zijn gerelateerd aan de levermeridiaan.
Stagnatie
Als energie stagneert functioneert het lichaam minder efficiënt waaruit vermoeidheid en klachten kunnen ontstaan. Een lichte stagnatie van energie is gemakkelijk op te lossen door te gaan bewegen of te zuchten. Hiermee geef je meer beweging en ruimte in jouw lichaam.
Als de stagnatie ernstiger is of langer voortduurt ontstaan er serieuzere klachten. Dit kan variëren van (ernstige) hoofdpijn, stemmingswisselingen, tremoren (onwillekeurig beven), tot depressieve gevoelens in allerlei gradaties.
Klimatologische factoren
Klimatologische factoren spelen een belangrijke rol binnen de cyclus en indeling van de elementen. Elk element heeft een weersomstandigheid en seizoen dat overeenkomt met deze vorm van energie. Voor het houtelement is dat wind en het houtelement is het krachtigst in het voorjaar. Het seizoen van groei en ontwikkeling.
Hoe kun je wind vertalen naar lichamelijke klachten?
Vanuit de Chinese geneeswijzen spreekt men van “interne wind” als er sprake is van onrust in het lichaam. Dit kan zich bijvoorbeeld uiten in de vorm van onwillekeurige bewegingen zoals tics en tremoren of klachten die steeds veranderen van plaats en intensiteit.
Klachten
Het Houtelement en de lever zijn krachtig. De lever kan, eenmaal ver uit balans, aanzienlijke schade oplopen en veel stuwing veroorzaken. Daarom zijn veel klachten die ontstaan uit energieblokkades gerelateerd aan de lever en galblaas.
Klachten en symptomen die kunnen samenhangen met de lever en galblaas zijn onder anderen:
- hoofdpijn, nekpijn, schouderklachten
- wazig zicht, branderige ogen
- stramheid, vooral bij opstaan na langere tijd zitten of liggen (opstartstijfheid)
- peesklachten, spierkrampen, tremoren, spasmen
- spijsverteringsklachten, misselijkheid, opgeblazen gevoel, ongemak of pijn in de rechter bovenbuik
- snel geïrriteerd, prikkelbaar
- verhoogde bloeddruk
- onbeheersbare woede uitbarstingen
- pre menstrueel syndroom en menstruaties met krampende pijn in de onderbuik
- depressieve gevoelens
- gele huid en oogwit (indien dit voorkomt -> direct naar de huisarts!)
Behandeling
Behandeling van de lever door handmatige technieken (binnen de Chi-nei-Tsang) of toonpunctuur kan verlichting geven bij veel uiteenlopende symptomen. Door het behandelen van de spanningsgebieden komt er meer ruimte en rust in het lichaam, waardoor het efficiënter kan functioneren.
Wat kun je zelf doen voor jouw lever?
- Probeer meer te ontspannen, maak gebruik van elk moment dat je kunt rusten als je hieraan behoefte hebt.
Het liefst liggend, dan kan het bloed gemakkelijker naar de lever stromen - Leer aanvoelen wat je nodig hebt en luister naar jouw lichaam.
Wordt je bewust van wat jou energie oplevert of juist energie kost en maak hierin een weloverwogen keuze - Relativeren is erg belangrijk om emotionele lading te neutraliseren.
Sociale contacten kunnen hierbij enorm helpen - Vermijdt zo veel mogelijk stress en leer een methode voor jezelf aan waarmee stress minder impact op je heeft
- Drink ’s morgens op de nuchtere maag water met vers citroensap.
Spoel daarna de mond met water om het zuur te neutraliseren.
Drink over de gehele dag voldoende water ( 40 ml per kg lichaamsgewicht) om aanvoer en afvoer van stoffen in jouw lichaam te ondersteunen - Eet veel groenten en fruit, deze helpen het lichaam ontgiften en bevatten de nodige vitamines, vezels voedingsstoffen en mineralen
- Volg een verantwoord voedingspatroon
- Regelmatig bewegen ondersteunt de lever in zijn functie en zorgt voor een efficiëntere circulatie.
Ga ook bewegen na ingehouden frustratie, dit zorgt voor ontlading van de spanning - Zorg voor een goede nachtrust, dit is de belangrijkste herstelfase van het lichaam!
De galblaas en lever zijn het meest actief tussen 23:00 en 3:00 uur.
De galblaas van 23:00 tot 1:00 uur en de lever van 1:00 tot 3:00 uur - Wees matig met geraffineerde koolhydraten, vetten en eiwitten.
En uiteraard met stoffen die jouw lever zwaar belasten zoals alcohol, drugs en cafeïne.
Wat kan andersdanandersmassage voor jouw lever betekenen?
- Ontspanning: een behandeling heeft als doel het lichaam te ontspannen. Zonder ontspanning verloopt het herstel moeizaam omdat spanning veel energie vergt. Hierbij is het van belang de oorzaak van de spanning te achterhalen om deze te kunnen verhelpen
- Oplossen van blokkades: met handmatige technieken uit de Chinese en Ayurvedische massage behandelen we de bindweefselvliezen (fascia), om meer ruimte voor de lever te creëren zodat de functie kan verbeteren
- Betere doorbloeding: als spanning in het weefsel rondom de lever wordt opgeheven is een beter transport en stofwisseling mogelijk, dit is essentieel voor een goede functie
- Leefstijl adviezen die de gezondheid bevorderen en ondersteunen
- Een luisterend oor, begrip en uitleg over jouw klachten kan al opluchting geven
- Bewustzijn voor jouw lichaam ontwikkelen, zodat je gemakkelijker en in een eerder stadium een disbalans kunt signaleren
- Ontgifting: door ontspanning verbeteren alle lichamelijke functies en doorbloeding, dus ook de DETOX verloopt dan efficiënter
- Balans: door ‘gouden healing’ en toonpunctuur is het mogelijk om het lichaam energetisch meer in balans te brengen waardoor spanning in het lichaam kan afnemen.
Volgens de Traditionele Chinese Geneeskunde is de lever veel meer dan een spin op het web. Het is de Zee van Bloed
De holistische kracht van de lever in de TCG
De Zee van Bloed en de Lever als spin in het web
Volgens de Traditionele Chinese Geneeskunde (TCM) is de lever veel meer dan een fysiek orgaan. Het wordt beschouwd als ‘De Zee van Bloed’ en een centrale speler in het energetische netwerk van het lichaam. De lever bevindt zich onder het diafragma, aan de rechterkant achter de ribben, en is via zijn meridiaan verbonden met de galblaas. Deze binnen-buiten relatie vormt de basis voor een breed scala aan functies die essentieel zijn voor het welzijn van lichaam en geest.
Fysiologische functies van de lever
I. Opslag van Bloed
De lever heeft de unieke capaciteit om bloed op te slaan en het volume van circulerend bloed te reguleren. Dit bloed wordt gegenereerd uit de essentiële voedingsstoffen van voedsel en drinken, en wordt door de milt en maag getransformeerd en getransporteerd. Een deel van dit bloed blijft in omloop om het lichaam te voeden, terwijl een ander deel in de lever wordt opgeslagen. Deze bloedreserves zijn cruciaal om te voldoen aan de wisselende eisen van het lichaam, zoals bij rust of inspanning.
Bij rust of slaap worden de eisen van organen verminderd en wordt een deel van het bloed opgeslagen in de lever. Tijdens lichamelijke activiteit of emotionele stress wordt dit opgeslagen bloed vrijgegeven om de circulatie te ondersteunen. Dysfunctie in deze opslagcapaciteit kan leiden tot symptomen zoals duizeligheid, wazig zicht, nachtblindheid, gevoelloosheid in de ledematen, verminderde menstruatie of zelfs het stoppen van de menstruatie.
II. Ondersteunende functie
De lever faciliteert de beweging van Qi door het lichaam, wat essentieel is voor de soepelheid van alle lichaamsfuncties en het metabolisme. Deze ondersteuning strekt zich uit over verschillende aspecten:
- Emotionele regulatie De lever speelt een cruciale rol in hoe we emotioneel reageren. Een goed functionerende lever zorgt voor een evenwichtige Qi-stroom, wat leidt tot een optimistische stemming. Dysfunctie kan leiden tot emotionele stagnatie, depressie, en fysieke symptomen zoals hoofdpijn, rood gezicht, slapeloosheid en zelfs manische opwinding.
- Spijsvertering en absorptie Hoewel de milt en maag de hoofdorganen zijn voor spijsvertering, ondersteunt de lever hun functies. Het bevordert de afscheiding van gal, wat essentieel is voor de vertering en assimilatie van voedsel. Een storing in de leverfunctie kan leiden tot buikpijn, misselijkheid, braken, en verminderde eetlust.
- Circulatie van Qi en Bloed De lever beïnvloedt direct de beweging van Qi en bloed. Verlies van leverfunctie kan leiden tot bloedstasis en symptomen zoals pijn in de borst, flank, en borsten, zwellingen op de huid, en menstruatiepijn. Een abnormale bevordering van de bloedcirculatie kan leiden tot hoofdpijn, rood gezicht, bloedbraken, en neusbloedingen.
- Watermetabolisme De lever speelt een ondersteunende rol in het watermetabolisme, samenwerkend met de milt, longen, nieren, en sanjiao. Dysfunctie kan leiden tot ophoping van slijm of water en oedeem.
III. Verbinding met Wonder meridianen
De lever meridiaan, ook bekend als Foot-Jueyin, is verbonden met de Chong mai en de Ren mai meridianen, die essentieel zijn voor de regulatie van vitale energie en balans. Deze meridianen helpen bij de regulatie van menstruatie bij vrouwen en ejaculatie bij mannen. Dysfunctie kan leiden tot onregelmatige menstruatie, onvruchtbaarheid, en problemen met ejaculatie.
Mijn holistische benadering
In TCG wordt de lever niet alleen gezien als een fysiek orgaan, maar als een cruciaal onderdeel van een holistisch systeem dat lichaam en geest verbindt. De lever speelt een centrale rol in de opslag van bloed, de regulatie van emoties, de ondersteuning van spijsvertering, en de circulatie van Qi en bloed. Door de lever in balans te houden, kunnen we een harmonieuze staat van gezondheid en welzijn bereiken.
Bij het aanbieden van therapeutische behandelingen, zoals een Ionic detox voetenbad of andere holistische therapieën, is het essentieel om deze diepgaande kennis van de lever en zijn functies te integreren. Dit zal niet alleen bijdragen aan fysieke gezondheid, maar ook aan emotionele en energetische balans, wat uiteindelijk leidt tot een holistisch gevoel van welzijn.
2. De holistische relatie van de lever met andere organen en weefsels
I. Pezen en de Lever
Pezen verbinden botten en spieren en ondersteunen de beweging van gewrichten. De lever speelt een cruciale rol in het reguleren van ontspanning en spanning in deze pezen, wat essentieel is voor soepel en krachtig bewegen. De voedingsstoffen die de lever levert aan de pezen zijn onmisbaar voor hun kracht en flexibiliteit.
De klassieke tekst Neijing stelt: “Na het ontvangen van bloed, kunnen de voeten lopen. Na het ontvangen van bloed, kunnen de palmen vasthouden. Na het ontvangen van bloed, kunnen de vingers grijpen.” Deze wijsheid benadrukt dat de pezen hun kracht en functionaliteit direct ontlenen aan de voedende kracht van leverbloed.
Wanneer het leverbloed voldoende is, zijn de pezen goed gevoed, wat leidt tot sterke en flexibele gewrichten. Bij een tekort aan leverbloed verliezen de pezen echter hun voeding, wat kan resulteren in beperkte beweging, spasmen en tremoren in handen en voeten. Ernstig letsel aan lever-Yin en leverbloed kan leiden tot tetanie (spasmen door zenuw- en spiercontracties), opisthotonus (onvrijwillige aanspanning van de rug- en nekspieren) en nekstijfheid.
Ziektebeelden zoals schudden, duizeligheid, draaiduizeligheid en BPPD (benigne paroxismale positie duizeligheid) worden in de TCM vaak toegeschreven aan disbalans in de lever. Dit komt omdat de lever in de TCM wordt geassocieerd met Wind en Hout, elementen die beweging en dynamiek symboliseren.
Uithoudingsvermogen en Beweeglijkheid
De lever is niet alleen de bron van voeding voor de pezen, maar ook de basis van ons uithoudingsvermogen en bewegingscapaciteit. Uithoudingsvermogen, in de context van TCM, verwijst naar de capaciteit om vermoeidheid te weerstaan. Omdat de lever bloed opslaat en de pezen controleert, is het de belangrijkste bron van lichamelijke beweging en uithoudingsvermogen.
Een goed functionerende lever zorgt ervoor dat je soepel en moeiteloos kunt bewegen, en biedt de kracht en flexibiliteit die nodig zijn voor dagelijkse activiteiten en sport. Als therapeut heb ik de middelen om de lever te versterken, zoals massages, (marma)toonpunctuur en het gebruik van geneeskrachtige kruiden, middelen die bijdragen aan het verbeteren van de lichamelijke beweeglijkheid en het algehele welzijn van mijn cliënten.
Mijn holistische benadering
In een holistische benadering van gezondheid is het essentieel om de rol van de lever in het grotere geheel van lichaam en geest te begrijpen. Door de lever in balans te houden, kun je niet alleen fysieke problemen zoals pees- en gewrichtsproblemen voorkomen, maar ook bijdragen aan emotioneel en energetisch welzijn.
II. Uiting in de Nagels
Nagels, zowel van de tenen als van de vingers, worden in de Traditionele Chinese Geneeskunde (TCM) beschouwd als een verlengstuk van de pezen. Dit komt tot uiting in het gezegde: “De nagels zijn het overschot van de pezen.” De conditie van de lever en de status van het leverbloed worden zichtbaar in de nagels.
Wanneer het leverbloed overvloedig en gezond is, zijn de nagels goed gevoed. Ze zijn dan sterk, glanzend en hebben een gezonde kleur. Een tekort aan leverbloed resulteert in slecht gevoede nagels die bleek, dun, zacht en dof zijn, gemakkelijk vervormen en snel breken. Dit verband tussen nagels en leverbloed benadrukt het belang van een gezonde lever voor de algehele conditie van je lichaam.
III. Uiting in en rond de Ogen
De levermeridianen zijn nauw verbonden met de ogen en het zicht. De gezondheid van je ogen hangt direct af van de voeding die ze krijgen van het leverbloed. De klassieke tekst Neijing stelt: “Na het ontvangen van bloed, kunnen de ogen zien.” En de Lingshu Jing zegt: “Lever-Qi bereikt de ogen. Als de lever in harmonie is, kunnen de ogen de vijf kleuren onderscheiden.”
De lever en de ogen zijn nauw verwant en de conditie van de lever kan vaak worden afgelezen aan de ogen. Bijvoorbeeld:
- Tekort aan lever-Yin of leverbloed: Dit kan leiden tot symptomen zoals wazig zicht, droge en jeukende ogen, en nachtblindheid.
- Opvlammen van lever-vuur: Dit kan resulteren in pijnlijke en ontstoken ogen.
- Vocht-warmte in de lever: Dit kan symptomen veroorzaken zoals geelzucht en andere gerelateerde klachten.
Hoewel de ogen voornamelijk de toestand van de lever weerspiegelen, kunnen ook andere organen bijdragen aan de gezondheid van de ogen. De essentiële Qi van alle Zang- en Fu-organen stroomt naar de ogen, wat betekent dat de ogen een holistische weerspiegeling zijn van de algehele gezondheid van het lichaam.
Holistische Benadering
In de holistische benadering van gezondheid is het cruciaal om de verschillende uitingen van de lever in het lichaam te herkennen. Door aandacht te besteden aan signalen zoals de conditie van de nagels en ogen, kun je als therapeut waardevolle inzichten krijgen in de gezondheid van de lever en dus het hele lichaam. Een gezonde lever draagt bij aan sterke nagels en scherp zicht, wat op zijn beurt bijdraagt aan het algemene welzijn van je cliënten.
Het monitoren van deze indicatoren kan helpen bij het vroegtijdig opsporen van disbalansen en ziekten. Dit integratieve perspectief helpt niet alleen bij fysieke klachten, maar ook bij het emotionele en energetische welzijn van je cliënten. Het begrijpen van de holistische verbinding tussen de lever en andere lichaamsdelen en functies is essentieel voor een effectieve en uitgebreide gezondheidszorg.
3 Voeding om de lever te versterken
Fruit | Groenten | Granen, zaden en peulvruchten | Vlees, seafood & zuivel | Specerijen, supplementen & drinken |
Avocado | Limabonen | Amarant | Kaas, koemelk | Koffie |
Braambes | Soja, zwart | Rogge | Roomkaas | Steranijs |
Wilde appel | Artisjok | Lijnzaad | Eiergeel | Thee, zwart |
Dadels | Broccoli | Pijnboompitten | Kippenei | Thee, groen |
Kruisbes | Wortel | Pistache | Kwartelei | Appelcider azijn |
Druif | Bloemkool | Sesam, Zwart | Yoghurt | Bier |
Kumquat | Selderij | Sesam, Wit | Abalone | Cider |
Citroen | Cichorei | Karper | Rode wijnazijn | |
Limoen | Paardenbloemgroenten | Krab | Sherry azijn | |
Lychee | Aubergine | Paling | Witte wijn | |
Moerbei | Venkel | Kreeft en rivierkreeft | Wijn | |
Sinaasappel | Prei | Mossel | Zeewier | |
Pruim | Ui | Oester | Betacaroteen | |
Kweepeer | Oesterzwammen | Haai | Bio flavonoïden | |
Framboos | Pastinaak | Garnalen en gamba’s | Foliumzuur | |
Aardbei | Zuurkool | Forel | IJzer | |
Shiitake paddenstoel | Witvis | Royal Jelly | ||
Spinazie | Rundvlees | Spirulina | ||
Tomaat | Runderlever | Vitamine A | ||
Waterkastanje | Kippenlever | Vitamine B Complex | ||
Lam lever | Vitamine E | |||
Varkensvlees | Zink | |||
Varkenslever | Agaragar | |||
Kwartel | Melasse | |||
Konijn | Suiker, bruin | |||
Hertenvlees | Azijn | |||
Kokkels | Anijszaad | |||
Baars | Bieslook | |||
Komijnzaden | ||||
Venkelzaad | ||||
Fenugriekzaad | ||||
Knoflook | ||||
Munt | ||||
Brandnetel | ||||
Oregano | ||||
Pepermunt | ||||
Rozemarijn | ||||
Saffraan | ||||
Salie | ||||
Kurkuma | ||||
Zuring | ||||
Aloë Vera | ||||
Zuurbes | ||||
Laurierbesschorts | ||||
Bittere sinaasappelbloem | ||||
Zwarte cohosh (zilverkaars) | ||||
Zwarte besblad | ||||
Mariadistel | ||||
Blauwe cohosh | ||||
Leverkruid | ||||
Pimpernel | ||||
Groot hoefblad (butterbur) | ||||
Kalmoes | ||||
Stinkende gouwe | ||||
Kamille | ||||
Chaparralblad | ||||
Chrysant | ||||
Cornsilk | ||||
Kweek | ||||
Paardenbloem wortel | ||||
Moederkruid | ||||
Gentiaan | ||||
Goudzegel | ||||
Hagedoorn | ||||
Hibiscus | ||||
Hops | ||||
Elfenbloem (Horny Goat Weed) | ||||
Paardenstaart | ||||
Jasmine bloem | ||||
Jenever | ||||
Vrouwenmantel | ||||
Lavendel | ||||
Citroenschil | ||||
Limeflower | ||||
Melisse | ||||
Maretak | ||||
Hartgespan | ||||
Bijvoet | ||||
Mirre | ||||
Peterseliezaad | ||||
Pulsatilla | ||||
Passiebloem | ||||
Bakbanaan | ||||
Wortel van Karmozijn bes | ||||
Stuifmeel | ||||
Postelein | ||||
Rabarberwortel | ||||
Roos | ||||
Saffloer | ||||
Sarsaparilla | ||||
Zegepalm | ||||
Monnikskap (scullcap, monnikskap) | ||||
Brunel | ||||
Herderstasje | ||||
Munt | ||||
Sint-janskruid | ||||
Boerenwormkruid | ||||
Valeriaan | ||||
IJzerkruid | ||||
Violet | ||||
Tarwe Gras | ||||
Malrove | ||||
Wintergreen | ||||
Klaverzuring | ||||
Absintalsem | ||||
Krulzuring wortel | ||||
Olijfolie |
Geef een reactie