Wasmiddel uit de natuur

Wist je dat je in de natuur of zelfs in je eigen omgeving, tuin, op zoek kunt gaan naar wasmiddel? Er is een gratis alternatief voor industrieel wasmiddel, en het ligt misschien wel in je achtertuin of groeit tegen de muur. Bereid je voor om giftige chemicaliën, onnodige verpakkingen, en koolstofuitstoot te elimineren. In dit artikel geef ik je enkele recepten voor ultieme milieuvriendelijke wasmiddelen, handzeep en shampoo.

Heb je zo je vraagtekens over de chemicaliën die aanwezig zijn in industriële reinigingsproducten? Je hebt daar tegenwoordig alle reden toe. De industrie hoeft de veiligheid van een chemische stof niet wetenschappelijk aan te tonen voordat deze op de markt mag worden verkocht. Bovendien heb je niet veel aan de lange lijst van hormoon verstorende of kankerverwekkende ingrediënten die je moet vermijden: veel giftige ingrediënten hoeven niet eens op het etiket te worden vermeld (zoals ftalaten, 1-4 dioxaan, en tolueen).

Maar ik heb goed nieuws. Je hoeft geen alchemist te zijn om je eigen effectieve schoonmaak of wasmiddelen te maken. En als je het doet, doe het vooral samen met je kinderen.

Er zijn veel efficiënte wasmiddelrecepten die niet schadelijk zijn voor je gezondheid en die de waterwegen niet vervuilen met giftige chemicaliën. Soms wordt een waspoeder gemaakt door zuiveringszout, wassoda en Castille- of Marseillezeep te mengen (met extra natriumpercarbonaat als we met witte kleren te maken hebben!).
Wie graag 100% plantaardig werkt, kan zeepnoten kopen van de Sapindus mukorossi boom om de saponine uit de noten te gebruiken om de kleren te wassen. Maar tenzij je aan de voet van de Himalaya woont, of vlak bij een zoutmeer in Turkije, moeten de zeepnoten of het zuiveringszout een heel eind reizen om bij jou te komen.

 

Toen ik het hoorde, probeerde ik klimop te gebruiken zoals ik zeepnoten gebruikte: 5 grote bladeren (grof gehakt) in een sok doen, er een knoop in leggen om ze opgesloten te houden en ze bij de was gooien. Het werkt fantastisch goed, zeker beter dan zeepnoten. Het reinigt olie en bloed perfect. Het is snel en gemakkelijk om het op deze manier te doen. Het is nu mijn vaste was methode.

Dus wat dacht je van een optie waarbij je de koolstofuitstoot reduceert, de plastic of papieren verpakkingen, de eurobiljetten, en echt zelf gaat foerageren voor je eigen wasmiddel?

Zeepkruid het bestaat echt, veelzijdig alternatief

Een alternatief om zeep te maken is van de Saponaria officinalis (In het Nederlands Zeepkruid, Engelse naam Soapwort).
De Saponaria officinalis bevat saponinen in bladeren en stengels. Saponine is een natuurlijk detergent en schuimende stof. Het is een oppervlakte-actieve stof die vet, vuil en viezigheid van kleding verwijdert. Hoe meer saponine een plant heeft, hoe beter hij reinigt.

Een mooie plant die inmiddels vele jaren in mijn tuin staat.
Al eeuwen wordt Saponaria gebruikt om zeep te maken, tegenwoordig wordt het ook gebruikt om bier extra te laten schuimen.
Kennis van kruiden en hun gebruik is soms ver te zoeken, en wordt alleen door sommigen nog verspreid. Met Saponaria heb je altijd een goedkoop en veilige voorraad zeep in huis.

Saponaria officinalis is als zaad te verkrijgen (of ook als plant). Het wordt vanaf april tot augustus in de volle grond gezaaid. Saponaria officinalis heeft trossen enkelvoudige, lichtroze bloemen die je vanaf juli tot september een prachtige kleur geven. Zeepkruid heeft zon nodig. De plantafstand is 30 cm en hij zal 50 cm hoog worden. Enig nadeel van Zeepkruid is dat hij zich sterk via wortelstokken kan uitbreiden. Wil je dat tegen gaan dan plant je hem in een grote container in de volle grond.

Het is mogelijk om, in plaats van vers zeepkruid, ook gedroogd kruid te gebruiken. In dat geval halveer je de hoeveelheid zeepkruid dat je gebruikt in het recept.

Recept vloeibare zeep (als wasmiddel of schoonmaakmiddel)

• 2 handenvol fijngehakt zeepkruid (mogen bladeren en stengels zijn);
• Een pan met 250 ml kokend water

Meng het zeepkruid door het kokende water. Zet het vuur laag en laat 15 minuten zacht door sudderen. Zet het vuur dan uit en laat het afkoelen. Zeef eerst door een grove zeef en vervolgens door een kaasdoek of theedoek. Wanneer je je was lekker wilt laten ruiken, kun je bijvoorbeeld lavendelextract toevoegen. Voor de witte was kun je 1 eetlepel citroensap toevoegen. Dit zal een licht blekend effect geven. Je voegt dezelfde hoeveelheid toe die je normaal ook bij je was zou gebruiken.

Deze zeep is 1 week houdbaar in de koelkast.

Recept vloeibare zeep (als handzeep of gezichtszeep)

De zeep bereid je op dezelfde wijze als de zeep voor het wasmiddel. Deze is echter te geconcentreerd. Je verdunt hem daarom na gebruik. Voeg aan 100 ml gekookt water, 1 eetlepel vloeibare zeep van het recept hierboven toe.

Recept zeepkruid shampoo

• 3 eetlepels vers zeepkruid (of 1 eetlepel gedroogd);
• Een pan met 250 ml kokend water.

Meng het zeepkruid door het kokende water. Zet het vuur laag en laat 15 minuten zacht door sudderen. Zet het vuur dan uit en laat het afkoelen. Zeef eerst door een grove zeef en vervolgens door een kaasdoek of theedoek. Wanneer je je haar lekker wilt laten ruiken, kun je bijvoorbeeld lavendelextract of vanille-extract toevoegen.

Saponaria (zeepkruid) is een hartstikke leuk alternatief voor de commerciële zepen, goedkoop en natuurlijk.

Wintergroene klimplant

Een ander alternatief is een bekende wintergroene klimplant, of bodembedekker. Je kent deze eerste plant vast wel. De plant die over de schutting van je buurman groeit.
Ja inderdaad, de Klimop (ofwel de Hedera helix). Maar wist je dat deze groenblijvende klimmer en bodembedekker rijk is aan Saponine? Vooral bij oudere klimopbladeren is er geen gebrek aan saponine en … ze zijn wintergroen.
Maar hoe gebruik je de rijke saponine van de Klimop om je kleding te wassen? Je maakt een afkooksel.

Hoe maak je wasmiddel van klimop

Volg onderstaande stappen om je eigen wasmiddel van Klimop (Hedera helix) te maken.
Hoeveelheid voldoende voor 6 wasbeurten

Materialen en ingrediënten:

• 60 klimop bladeren (Hedera helix)
• 4,5 kopjes water
• Handschoenen (voor mensen met een gevoelige huid)
• Een mand om te foerageren
• Grote pan
• Een theefilter of kaasdoek
• Azijn (optioneel)

Stappen:

1. Ga foerageren naar Klimop (Hedera helix)
   Als je in Europa woont, zal je de klimop waarschijnlijk tegenkomen op een boom in het bos of op de muren en schuttingen van huizen bij jou in de buurt. Als je niet zeker weet hoe je de plant kan identificeren, kan je een plantengids gebruiken voor hulp. (Het is belangrijk dat je 100% zeker bent in je identificatie).

   Wist je dat…   Klimop is een goede slaap- en schuilplaats voor allerlei vogels. Bloeiende klimop trekt vlinders en andere op nectar beluste insecten aan. De bessen worden ‘s winters tot in het voorjaar onder meer door merels, spreeuwen en houtduiven gegeten. Gezonde en krachtige bomen lijden niet onder klimopbegroeiing. In klimop nestelen graag vogels zoals de heggenmus, de merel, de winterkoning en de grauwe vliegenvanger. In een klimopstruweel overwinteren sommige dagvlinders zoals de gehakkelde aurelia.
   Klimop staat symbool voor trouw (het aanhechten) en eeuwig leven (blijft immer groen). Op grafstenen wordt het dan ook gebruikt als symbool voor onsterfelijkheid. In het Oude Egypte was de klimop gewijd aan Osiris.

2. Trek je handschoenen aan en verzamel de bladeren
   ♥ Het sap van de Klimop kan huidirritaties veroorzaken. Het dragen van handschoenen is een preventieve maatregel voor het geval je een gevoelige huid hebt;
   ♥ Verzamel 60 Klimop bladeren en doe ze in je foerageermand of -zak.

3. Maak een afkooksel
   ♥ Spoel thuis de bladeren af en kneus ze in je handen – laat de handschoenen aan als je een gevoelige huid hebt;
   ♥ Doe de bladeren in een pan en voeg 4,5 kopjes water toe;
   ♥ Zet de pan op het fornuis en breng het water aan de kook. Laat het 15 minuten koken;

4. Wacht en filter
   ♥ Laat de klimop ‘thee’ ongeveer een halve dag afkoelen;
   ♥ Knijp daarna de bladeren met de hand uit (met handschoenen) zodat de sappen eruit druipen in de thee. Gooi de bladeren weg in de groenbak;
   ♥ Filter de thee in een pot met behulp van een theefilter of kaasdoek.

5. Was je kleren!
   Voor elke lading wasgoed, voeg ¾ kopjes van deze thee toe. Dit recept is voldoende voor 6 ladingen wasgoed.
   Het Klimop wasmiddel is perfect voor wollen kleding en delicate was!
   Waar het niet voor bedoeld is, zijn de stoffen luiers van je kinderen of kleren die zwaar vervuild en bevlekt zijn.

6. Verleng de levensduur van het wasmiddel
   ♥ Om je Klimop wasmiddel langer houdbaar te maken, bewaar het in de koelkast of voeg er een klein beetje azijn aan toe (in een verhouding van 1:5).

Quinoa meer dan alleen voedsel

De zaden van quinoa of gierstmelde (Chenopodium quinoa) zijn van nature rijk aan saponine. Wanneer je de zaden in water wrijft, geven ze de saponine af en wordt het water schuimig.
Maar raak niet te enthousiast.
Van de quinoa die je in de supermarkt koopt is de saponine coating al verwijderd, zodat het eetbaar is en en niet bitter of zeepachtig smaakt.

Als je de saponine van quinoa wilt gebruiken, zou je de rijpe zaden direct moeten oogsten bij de bron, de plant.
Na het wrijven van de zaden in water, kan je de zaden bewaren om mee te koken en de schuimige vloeistof als wasmiddel of zelfs shampoo gebruiken.

Is quinoa niet inheems waar je woont, overweeg dan om Amaranth te zoeken, het saponine gehalte is lager dan dat van quinoa, maar het kan het proberen waard zijn.

Paardenkastanje niet alleen tegen de hoest

Paardenkastanjes zijn ook rijk aan saponine. Om de saponine vrij te maken, is echter wel wat werk nodig.
Je kunt zowel de witte paardenkastanje gebruiken (Aesculus hippocastanum) als de rode paardenkastanje (Aesculus × carnea). De rode paardenkastanje is ontstaan uit de kruising van de witbloeiende Aesculus hippocastanum met de roodbloeiende Aesculus pavia.

De vrucht van de paardenkastanjeboom ( een driekleppige doosvrucht =bolster met zware, houtachtige zaden – kastanjes) ,werd vroeger veel aan paarden gegeven om ze van de hoest te genezen, vandaar de naam. Ook voor geiten en varkens is de paardenkastanje eetbaar, maar voor mensen is ze giftig.

1. Eerst zul je je kastanjes moeten gaan zoeken: minstens 4 kopjes is een goed begin om wat noten over te houden over te houden;
2. Breek ze in stukken door ze onder een handdoek te leggen en er met een hamer op te slaan;
3. Breng ze over naar je keukenmachine om de stukjes nog kleiner te maken;
4. Neem 3,5 el kastanjestukjes in een grote kom of pan en voeg 2/3 kopjes heet water toe (de verhouding is 1:2 in volume);
5. Laat de kastanjestukjes gedurende ongeveer een uur hun spaoninen uitlogen;
6. De resulterende vloeistof zal melkachtig en schuimig zijn.

Het recept recept maakt genoeg voor 2 ladingen wasgoed: gebruik ongeveer 1/3 kop per waslading.

De reden om het niet in grotere hoeveelheden te maken is dat de vloeistof maar een week houdbaar is in de koelkast.

Daarom wil je de overgebleven kastanjestukjes dehydrateren en bewaren. Wanneer je je kleren moet wassen, maak je een nieuwe partij kastanjezeepmelk!
Dit proces is tijdrovend in het begin, maar eens je je kleine kastanjestukjes bij de hand hebt, is het niet zo moeilijk om je waszeep voor de week te maken.

Paardenkastanje wasmiddel is net als andere genoemde natuurlijke wasmiddelen ideaal voor delicate kleding en niet bedoeld voor hardnekkige vlekken of vieze kleren.

Ga jij één van deze natuurlijke wasmiddelen proberen, of gebruik je het al?
Als je op zoek gaat in de natuur neem dan vooral de kinderen mee.
Het is cruciaal dat deze informatie wordt doorgegeven aan de volgende generaties. Ze zullen het geweldig vinden!

Wil je meer weten over kruiden en/of bomen en hun magische werking dan kan ik onderstaande e-books van harte aanbevelen:
Van Aardappeldokter tot Griekse oregano
Van Groene Appel Munt tot Polei
Van Rabarber tot Zwitserse munt
33 krachtige bomen om in balans te komen