Iedereen heeft ze, maar niet iedereen heeft er last van: spierknopen. Tijdens een sportmassage hoor ik het regelmatig en het is heel goed mogelijk dat je er helemaal geen last van hebt. Toch voel je fysieke pijn maar je hebt geen idee dat de spierknopen je iets willen vertellen. Om van je klachten af te komen probeer je van alles, maar niets blijkt te helpen. Omdat je de werkelijke oorzaak niet kent, blijft het probleem in stand en daarmee ook je klachten.
Hoe werkt een spier?
De spieren van het skelet maken bewegen mogelijk en zijn er voor je fysieke houding. Elk uiteinde van een skeletspier is met pezen verbonden aan bot, aan beide kanten van een gewricht. Spieren bestaan uit over elkaar heen liggende bundels vezels of cellen. De vezelbundels in het dikke gedeelte van de spier bestaan uit nog weer kleinere bundeltjes vezels, die het vermogen hebben zich samen te trekken. Als een spier een signaal krijgt om samen te trekken, schuiven de vezels in elkaar, waardoor de spier opbolt en korter wordt.
Doorbloeding
De doorbloeding van de spier wordt geregeld door het mechanisme van verwijding en vernauwing van de bloedvaten. Ook door de pompwerking van de spieren, wordt het aanbod van bloed bij spiergebruik groter. Het bloed zorgt voor de aanvoer van zuurstof en energie voor de werking van de spier en voor de afvoer van afvalstoffen die bij de stofwisseling vrijkomen.
Spiertonus
Als je op een ontspannen spier drukt, is er een bepaalde elastische weerstand: de rust tonus. Deze is niet bij iedereen hetzelfde, bijvoorbeeld bij nerveuze mensen en sportmensen die net hebben getraind is er een hogere spiertonus en ook pijn brengt ook een verhoogde spanning van de spieren met zich mee. Spierspanning wordt willekeurig en onwillekeurig geregeld. Zodra een beweging wordt gemaakt moet de spanning in andere spieren worden aangepast. Deze reflexmatige aanpassing is niet bij iedereen gelijk.
Hypertonie
Hypertonie is een te hoge spierspanning en duidt er op dat het hele reflexmatige systeem onwillekeurig te veel wordt geprikkeld. Onder meer pijn, ontstekingen, nervositeit en vooral stress beïnvloeden het reflexsysteem. Vaak krijg je dan een verhoogde spierspanning, ofwel hypertonie.
Onder invloed van steeds terugkerende bewegingen van bijvoorbeeld sport en werk, worden spieren die vooral verantwoordelijk zijn voor je houding, steeds hypertoner en krijgen de neiging zich te verkorten. De spieren die verantwoordelijk zijn voor het bewegingsapparaat, gaan dan hypotonie (te lage spanning) vertonen en hebben de neiging te verzwakken. Hierdoor raken de spieren uit balans, wat de oorzaak is van veel fysieke problemen en klachten.
Spierspanning
Als spierspanning te hoog wordt, daalt de doorbloeding en bloedcirculatie waardoor vervolgens spierknopen (een myogeloos – een verharding in de spier, de verharding is een ophoping van o.a. melkzuur) kunnen ontstaan. Spierknopen bestaan uit een gelijktijdige aanspanning van een groepje spiervezels waaruit de spier is opgebouwd en die zich niet meer eenvoudig vanzelf kunnen ontspannen.
Door een slechtere doorbloeding ontstaat een opeenstapeling van afvalstoffen. Deze afvalstoffen prikkelen de spiervezels nog meer waardoor de spanning in de spier nog verder zal toenemen.
Vicieuze cirkel
Omdat langdurende spierspanning spierpijn veroorzaakt en deze pijn weer meer spierspanning, kom je in een vicieuze cirkel terecht. Dit veroorzaakt een vermindering van de doorbloeding, waardoor afvalstoffen niet meer goed kunnen worden afgevoerd. Daardoor ontstaan op een gegeven moment pijnklachten, wat ook weer een verhoogde spanning tot gevolg heeft. Enzovoort…
Hoe herken je een spierknoop?
Wat is een spierknoop. De wetenschappelijke naam is een myogeloos of een myofasciaal point, vergeet dat maar weer snel. Ik voel meestal met mijn vingers of er een kleine harde plek in een spier zit, ongeveer ter grootte van een erwt. Spierknopen kunnen ook kleiner of groter zijn en soms heb ik zelfs tijd nodig om ze te vinden. Spierknopen bevinden zich vaak in een strakke streng spiervezels, die aan kan voelen als een pees en lijkt op een (gevoelige) snaar.
Over het algemeen als ik op de knoop druk, dan geeft het pijn op de plek zelf. Daarnaast kan het uitstralen naar een andere plek dan de spierknoop ofwel afgeleide pijn geven. Je zou je zomaar kunnen verbazen dat als ik op een spierknoop in je bil druk dat je pijn ervaart in je kuit, of als ik een spierknop op je schouder raak dat je pijn voelt in je hoofd.
Het belangrijk om bewust te zijn van de zogenaamde afgeleide pijn. Heel veel mensen denken nog steeds dat op de plek waar ze de pijn ervaren dat daar ook het probleem zit, maar met een spierknoop kan de oorzaak ook ergens anders vandaan komen. De pijn die je ervaart is enkel een symptoomklacht, een reactie van je lichaam om aan te geven dat er op een andere plek aandacht nodig is.
Welke klachten geven spierknopen?
Spierknopen kunnen verschillende soorten pijn geven. Naast lokale pijn en afgeleide pijn kun je pijn ervaren als stijfheid, kramp, KANS-klachten, pees-klachten, tintelingen, een brandend of doof gevoel, hoofdpijn, kiespijn en/of verminderde coördinatie, etc…
Naast klachten hebben spierknopen ook andere gevolgen: de spiervezels worden verkort en daardoor kan de spier niet meer goed op lengte komen. Gewrichten waar de spieren aanhechten krijgen meer spanning, wat kraken en knakken als uitwerking kan geven.
De functie van de spier wordt verzwakt, waardoor andere spieren een deel van die functie gaan overnemen en daardoor overspannen raken.
Hoe onstaat een spierknoop?
Er zijn vele mogelijke oorzaken waardoor een spierknoop kan ontstaan, De oorzaak ligt meestal in een gebeurtenis zoals vallen, een inenting, overbelasting van spieren door sport of door het helpen sjouwen bij een verhuizing. Na een tijdje kunnen de klachten wel weer afnemen maar de spierknoop blijft passief aanwezig (ook wel een latente spierknoop genoemd). Door bepaalde activiteiten of juist te weinig activiteit kan een latente spierknoop weer actief worden, inclusief bijbehorende klachten.
Hoe komt het dat spierknopen blijven bestaan?
Net zoals dat er legio oorzaken zijn, zijn er er ook uiteenlopende factoren die knopen in spieren in stand kunnen houden. Te veel of te weinig fysieke inspanning is een veel voorkomende factor. Maar ook knellende kleding, (zware) handtas of rugtas, verkeerde (werk)houding, psychische spanningen, hormonale onbalans, slaapproblemen, vitamines en mineralen tekorten, ontstekingen en infecties, lichaamsbouw, depressie, medicijngebruik en de grootste boosdoener valt in de categorie stress. Stress is een belasting op je gehele gestel.
Niet alle mogelijke oorzaken geven ook daadwerkelijk spierknopen en ook niet alle mogelijke factoren houden spierknopen in stand. Onderzoek wat het is dat de spierknoop veroorzaakt en in standhoudt.
Hoe los je spierknopen op?
Eigenlijk is het antwoord op de vraag heel simpel: MASSAGE
Het is voor mij van belang eerst de symptomen, klachten, mogelijke oorzaken, instandhoudende factoren te lezen in je lichaam. Vervolgens kan ik je spieren rustig en aandachtig onderzoeken waarin mogelijkerwijs spierknopen zitten.
In de 25 jaar dat ik nu masseer heb ik al vele verschillende methodieken gebruikt om spierknopen te behandelen. Het belangrijkste is wel dat bij welke methode ik ook toepas dat er niet te snel of te stevig gemasseerd wordt. Hard en snel werkt niet in het oplossen van spierknopen.
Spierknopen oplossen vraagt geduld
Een snelle oplossing, een easy fix, is er helaas niet. Het oplossen van spierknopen vraagt tijd en geduld. Verwacht niet dat een spierknoop die je gedurende jaren hebt opgebouwd dat ik die in één behandeling kan doen verdwijnen. Om die reden vraag ik je dan ook binnen een week of soms twee weken weer terug te komen. Zo kan je lichaam wennen aan mijn methodiek, herstellen en kunnen we verder verder werken aan het elimineren van je spierknopen en achterhalen waar de werkelijke oorzaak zich bevindt achter de spierknoop. Een massagestrippenkaart is een goed idee!
Zelf masseren of laten masseren
Het beste is je te laten masseren door een professionele sportmasseur. Er is veel verschil in sportmasseurs. In de 25 jaar dat ik actief sportmassages en deep tissue massages geef ben ik helaas nog maar weing goede en professionele sportmasseurs tegengekomen. En ik ben kritisch dat klopt, maar in Nederland ben ik nog geen sportmasseur tegen het lijf gelopen die op een zelfde bewuste en gedegen manier masseert als dat ik zelf mijn massages geef. Niet voor niets wellicht wordt ik om die reden veelvuldig gevraagd door spa en wellness bedrijven om op zelfstandige basis sportmassages uit te voeren en is het boeken van een massage bij mij niet eenvoudig.
Wil je zelf gaan masseren dan raad ik je aan je in te lezen in het masseren met een gebruikte tennisbal. Wees ook nu zorgvuldig en heb geduld. Het mag niet heel erg pijnlijk zijn als je druk geeft, want dan kan je de klachten juiste erger maken.
Met warme hartegroet,
Léon van Rijswijk
Geef een reactie