Als je eind dertig, begin veertig bent denk je nog niet na over de overgang. Het is een term die je wel hebt horen rinkelen maar de klepel en de bel verstop je liever nog even tot dat je er daadwerkelijk middenin zit. Je bent niet de enige. Veel vrouwen houden verdwijnende tailles, opvliegers en stemmingswisselingen het liefst buiten het mentale blikveld. En toch is het een periode die elke vrouw vroeg of laat doormaakt.
Je kunt namelijk al zes (!) jaar voor het uitblijven van je menstruatie slechter gaan slapen, last krijgen van je gewrichten en overvallen worden door sombere gevoelens. En dan is het best fijn als je deze klachten kunt relateren aan een periode die komen gaat.
Vreemde onderzoeken
Volgens onderzoekers zijn vrouwen van veertig samen met een partner die de wereld samen met haar ontdekt en verkent. Een ontdekkingsreis die wordt verder gezet tussen de lakens: ze bereiken vaker een orgasme, hoeven niet meer te denken aan kinderen en gaan relaxter om met seks. Ze willen vaker seks en vaker iets nieuws proberen. Het wordt vanaf 40 wel iets minder. Vrouwen in de leeftijd 30-39 jaar hebben ongeveer 86 keer per jaar seks, wat 1.6 keer per week is. En vrouwen in de leeftijd 40-49 hebben zo’n één keer per week seks, namelijk 69 keer per jaar. Na de menopauze stijgt dit weer lichtelijk. Zo stellen onderzoekers dat vrouwen van 70 eveneens minstens één keer per week intiem zijn met hun partner.
Perimenopauze
Wist je van het bestaan van de perimenopauze, niet te verwarren met de premenopauze?
In de loop van je leven maakt je lichaam steeds minder eicellen aan. Om dit te compenseren, wordt er extra veel oestrogeen en follikelstimulerend hormoon (FSH) aangemaakt dat zorgt voor de rijping van een eicel. Het oestrogeenniveau wisselt en de hoeveelheid progesteron neemt af. In de perimenopauze neemt je vruchtbaarheid sterk af. Je lichaam produceert steeds minder eicellen, wat gepaard gaat met een verandering in de hormonen oestrogeen en progesteron. Ook je aantal eisprongen neemt af.
Tijdens de perimenopauze begint dit proces van hormoonschommelingen. In het begin merk je hier niet altijd iets van. Pas wanneer je dichter in de buurt (peri) van de menopauze komt, zal je menstruatiepatroon veranderen. Tijdens de peri-menopauze ben je nog wel gewoon ongesteld, maar beginnen je eierstokken al minder van het vrouwelijke hormoon oestrogeen te produceren. Je kunt zo’n 6 jaar voor het definitief uitblijven van je menstruatie al verschillende fysieke, mentale en emotionele symptomen ondervinden.
De perimenopauze is een periode in de algehele overgang, waarbij je van je vruchtbare periode overgaat naar je onvruchtbare periode. ‘Peri’ betekent rondom. De perimenopauze vindt dan ook plaats rondom de menopauze. Met de menopauze wordt je laatste menstruatie bedoeld. Zodra je de menopauze nadert, kom je in de premenopauze. De perimenopauze kan enkele jaren duren. De perimenopauze is de periode voor de menopauze waarin de menstruatie verandert, tot een jaar na de laatste menstruatie.
De veranderingen (onregelmatigheid, duur van menstruatie, mate van bloedverlies) in de menstruatiecyclus, opvliegers, hitte aanvallen, nachtelijk zweten, toename in gewicht, hormoonschommelingen, veranderingen in en om je vagina (vaginale droogte, vaginale irritatie, vaginale jeuk of vaginale afscheiding), het dunner worden van het slijmvlies van je vagina, gevoeliger zijn voor vaginale bacteriële infecties, pijn bij het vrijen, vaginisme zijn typische klachten waar je misschien als mid-veertiger (nog ) geen last van hebt. maar in dit artikel maak ik je bewust van enkele emotionele symptomen.
Premenopauze
De premenopauze is de periode voorafgaand aan de menopauze – je laatste menstruatie. Pre betekent voor, meno verwijst naar het Griekse woord voor maand en pauze betekent ophouden. De pre-menopauze verwijst dus letterlijk naar de periode voor de menstruatie definitief stopt. De meeste vrouwen stoppen met menstrueren rond het vijftigste levensjaar.
Postmenopauze
De periode na de laatste menstruatie wordt de postmenopauze genoemd. Tijdens de menopauze heb je je laatste menstruatie. Meestal vindt de menopauze rond het vijftigste levensjaar plaats. Wanneer dit precies is, hangt af van je laatste menstruatie. In de periode na de menopauze (postmenopauze) maken de eierstokken geen hormonen meer aan, waardoor het evenwicht aan hormonen verstoord raakt. De vrouwelijke oestrogeenhormonen die nog wel in het lichaam komen, worden gemaakt in de bijnieren en het vetweefsel in plaats van in de eierstokken. Toch is dit meestal niet voldoende om je hormonen in evenwicht te krijgen. Houd er rekening mee dat het nog enkele jaren kan duren voordat je lichaam en geest een nieuw evenwicht hebben gevonden. Gemiddeld duurt de postmenopauze twee tot vijf jaar, bij sommige vrouwen duurt dit langer.
Postmenopauzale klachten
Wanneer je in de postmenopauze komt, is de menstruatie voorgoed gestopt. Ben je nu dan van je overgangsklachten af?
Nee, helaas is dit niet het geval.
Door het verstoorde evenwicht van je hormonen kun je postmenopauzaal nog steeds overgangsklachten hebben. Van de opvliegers, het nachtzweten en de stemmingswisselingen ben je dus nog niet af. De klachten zullen waarschijnlijk wel afnemen, maar ook dit kan schommelen. Naast de bekende overgangsklachten komen de volgende postmenopauzale klachten voor:
- Spotting of doorbraakbloeding: je verliest licht en helderrood bloed of je hebt een beetje bruine afscheiding. Wanneer je meer dan een beetje bloed verliest spreekt men van postmenopauzaal bloedverlies. Dit verdient zorgvuldig onderzoek en is aanleiding voor een bezoek aan de huisarts.
- Droge vagina doordat er minder schedevloeistof wordt aangemaakt. De huid rond de vagina wordt dunner, waardoor je pijn kunt hebben bij het vrijen. Ook jeuk en blaasontsteking komen vaker voor.
- Dunne, droge en minder elastische huid, waardoor je meer rimpels kunt krijgen.
- Droog haar en haaruitval. Daarnaast kun je juist versterkte haargroei op het lichaam en in het gezicht krijgen, bijvoorbeeld op de kin of bovenlip. Mogelijk komt dit doordat je lichaam minder vrouwelijke hormonen produceert, waardoor je gevoeliger wordt voor het mannelijk hormoon in de haarzakjes (androgeen).
- Gewichtstoename doordat je lichaam meer vetweefsel aan maakt. Dit doet je lichaam om de verminderde aanmaak van het vrouwelijk hormoon oestrogeen tegemoet te komen.
- Toename van spier- en gewrichtsklachten. De pijn komt met name voor in de handen en vingers.
- Botontkalking (osteoporose) doordat je lichaam na de laatste menstruatie minder oestrogeen aanmaakt. Door botontkalking worden je botten minder stevig en brozer. De kans op botbreuken neemt daarmee toe.
Deze rol spelen serotonine en oxytocine
Neurotransmitters
In je hersenen vindt voortdurend communicatie plaats tussen miljoenen cellen. Deze communicatie verloopt via zogeheten ‘signaalstofjes’ ofwel neurotransmitters. Bekende neurotransmitters zijn adrenaline, dopamine én serotonine. Waar adrenaline en dopamine een opwekkend effect hebben, heeft serotonine juist een kalmerende werking. Oxytocine doet weer wat anders. Het koppelt gevoelens van plezier en ontspanning aan het verbinden met andere mensen via aanraken, knuffelen, vrijen, massage en zelfs oogcontact. Zodra je positief onderling contact ervaart, maakt je hypothalamus extra oxytocine aan. En dat is ontzettend gezond. Hoe meer oxytocine er wordt aangemaakt hoe vrediger en rustiger je je voelt.
Minder serotonine na je 40ste
Hoe ouder je wordt, hoe minder oestrogeen je eicellen produceren. Dit heeft effect op twee neurotransmitters: serotonine en oxytocine. Serotonine wordt ook wel het ‘gelukshormoon’ genoemd. Hoewel serotonine een neotransmitter is, wordt zo’n 90% – 95% van de totale hoeveelheid serotonine in je darmen aangemaakt. De overige 5% tot 10% wordt in je hersenen geproduceerd. Daar is serotonine onder andere betrokken bij het reguleren van je stemming en een gezond slaappatroon. Zeker als je richting de overgang gaat heb je eerder een serotonine tekort.
Met andere woorden: Je darmen en darmflora hebben een enorme impact op hoe (on)gelukkig je je voelt. Laat dus regelmatig je buik en je organen waaronder je darmen masseren. Een Chi-nei-Tsang of een Karsai-nei-Tsang massage zijn hier uitermate geschikt voor. Hierdoor voorkom je dat , zodra je de veertig bent gepasseerd, je wat minder vrolijk en minder extrovert bent dan voorheen 😉
Serotonine en oxytocine gaan hand in hand
Oxytocine – ook wel bekend als ‘knuffelhormoon’ – komt vrij bij alle vormen van intimiteit. Ook van deze neurotransmitter wordt er minder geproduceerd als het oestrogeenniveau daalt. Dat zorgt ervoor dat je in de peri-, pre- en postmenopauze wat vaker met rust gelaten wilt worden en de natuurlijke drang om voor anderen te zorgen minder aanwezig kan zijn. Ook in feestjes, verjaardagen en kletspraatjes bij de fitness en gym heb je simpelweg wat minder zin.
Wat kun je zelf doen?
Wring je vooral niet in allerlei bochten om de meest vrolijke versie van jezelf te tonen. Er zijn manieren om de productie van serotonine en oxytocine zelf te stimuleren wat net het scherpe randje van je sombere stemming kan halen. Hieronder geef ik een aantal tips over serotonine killers en boosters. Ook ga ik nog wat dieper in op oxytocine en wat je kunt doen om de productie er van te stimuleren.
Allereerst een tip waar velen van jullie blij van worden:
Pure chocolade stimuleert de aanmaak van oxytocine en reguleert serotonine.
Cacao, zo puur/ raw mogelijk, is een natuurlijke hart-opener die je wijze inzichten kan geven en milder naar jezelf en andere mensen laat kijken. Cacao heeft een hoog gehalte aan goede voedingsstoffen en mineralen waaronder ijzer, magnesium en koper.
Deze ontspannen het lichaam en zorgen ervoor dat alles in je lijf naar de juiste plek vervoerd wordt. Daarnaast is cacao rijk aan antioxidanten, waardoor het je lichaam en daarmee ook meteen je geest ontgift. Het effect van de geur en smaak van cacao is transformerend als je cacao bewust als ‘healing’ medicijn inzet 😉…
Wat kan je doen om de productie van serotonine te stimuleren?
Om te snappen hoe je lijf serotonine produceert, duiken we eerst in de alchemie. Serotonine kan alleen maar aangemaakt worden uit het aminozuur tryptofaan. Voedingsbronnen van tryptofaan zijn bijvoorbeeld bruine rijst, zonnebloempitten, pompoen- en sesamzaadjes en bananen.
Uit deze voeding haalt je lichaam eiwitten, die worden afgebroken tot aminozuren. Uit het aminozuur tryptofaan wordt vervolgens het metabolische tussenproduct 5 HTP
(5-Hydroxytryptophan) gemaakt. Je lijf zet 5 HTP daarna om in het stofje serotonine. Om dit proces soepel te laten verlopen zijn allerlei voedingsstoffen nodig zoals vitamine B3 en B6, foliumzuur, calcium, magnesium, vitamine D (zonlicht!) en eiwitten.
Meer over serotonine lees je in onderstaand artikel:
https://andersdanandersmassage.nl/serotonine-zo-houd-je-dit-gelukshormoon-zelf-op-peil/
Hoe versterkt het knuffelhormoon oxytocine je weerstand?
De werking van oxytocine beperkt zich niet tot je brein. Het stofje bevordert namelijk ook het ontspannen van je spieren, verlaagt de bloeddruk en zorgt er voor dat je lijf minder stresshormonen zoals cortisol aanmaakt. En dat is weer bevorderlijk voor je weerstand. Stress verzwakt je afweersysteem en vertraagt het genezingsproces. We kunnen alleen gezond blijven als we stress bestrijden met onthaasting en ontspanning. En dan het liefst door prettig contact door bijvoorbeeld knuffelen, vrijen, massage of het aaien van huisdieren.
Meer over oxytocine lees je hier:
https://andersdanandersmassage.nl/verslaafd-aan-oxytocine/
En nog een tip!
Een warm bad en je bioritme
Er is geen betere manier om sombere stemmingen te bestrijden dan jezelf laten wegzakken in warm water. Dat kan zijn in je eigen bad of je laten verwennen in een sauna met hamam. Wist je dat een warm bad van invloed is op je bioritme en de productie van serotonine? Concreet betekent dit dat regelmatig in bad gaan een goed idee is als je last hebt van sombere buien en depressieve gevoelens.
De crux zit ‘m in het optimaliseren van je bioritme. Zie het als een interne biologische klok die je helpt om een 24-uurs ritme te volgen. Je biologische klok reageert op allerlei signalen: licht, eetgedrag (je bloedsuikerspiegel), lichamelijke activiteit én op je lichaamstemperatuur. Je lichaamstemperatuur stijgt gedurende de dag om ’s avonds weer te dalen. Dit is een seintje voor je lichaam om meer van het ‘slaaphormoon’ melatonine aan te maken. Bij depressieve mensen is dit temperatuurritme echter vaak vlakker, verstoord of vertraagd. Door de temperatuur van het lichaam te verhogen door in bad te gaan, kan je jouw biologische klok beter afstellen. Dit heeft een positief effect op de dagelijkse fluctuaties in gedrag en biochemie die al je organen, inclusief je hersenen, beïnvloeden.
Maar er is nog een verband tussen het nemen van een warm bad en hoe (on)gelukkig je je voelt. Bij stijgende lichaamstemperatuur geven een specifieke groep neuronen in de hersenen een grotere hoeveelheid van het gelukshormoon serotonine af. Na het nemen van een warm bad zorgt een toename van serotonine er voor dat je je gelukkiger voelt.
Je geluksgevoel nog verder vergroten? Voeg dan essentiële olie toe aan het water. Essentiële olie heeft echter de eigenschap om als een filmlaagje op het badwater te blijven drijven. Om water en olie te mengen heb je een emulgator nodig. Een emulgator is een stof die helpt bij het mengen van twee stoffen die normaal gesproken niet of moeilijk mengbaar zijn. Volle melk en honing zijn goede emulgatoren:
Meng in een kommetje twee eetlepels emulgator met 10 druppels essentiële olie. Voeg langzaam wat lauw water toe en roer het mengsel totdat alle inhoudsstoffen zijn opgelost. Vervolgens kun je de inhoud van het kommetje toevoegen aan je bad.
Tips voor het nemen van een bad
- Kies een tijdstip waarop je niet wordt gestoord. Rust en stilte helpen je te ontspannen.
- Het badwater moet net iets warmer zijn dan je lichaamstemperatuur. Ergens tussen 40 graden en 45 graden is ideaal.
… kaarsje aan en jij bent er even niet… - Ga je in bad voordat je gaat slapen? Zorg er dan voor dat de temperatuur in je slaapkamer minimaal 18 graden is, dan slaap je zo in!
- Grote en plotselinge verhogingen van de temperatuur belasten het hart, dus als je last hebt van hartproblemen, vermijd dan te hete baden – vooral op koude dagen.
@andersdanandersmassage
Geef een reactie